حوزه بازار اقامتگاه اجاره‌ای در ایران همان بازار ایر‌بی‌ان‌بی (Airbnb) در دنیا است. این بازار در ایران هنوز دست نخورده است و با این حجم بازار آینده روشنی را در پیش دارد. اما اعداد و ارقام مهم این بازار چیست؟
اقامتگاه اجاره‌ای به بازار اجاره روزانه خانه، آپارتمان، ویلا و به طور کلی اقامتگاه‌هایی گفته می‌شود که در آن ارائه خدمات به صورت فرد به فرد(میزبان به گردشگر) است. نمونه بین المللی این مدل Airbnb است که در ایران نیز در طی سه سال گذشته بازیگرانی در آن ورود کرده‌اند. این مدل کسب و کار نمونه‌ای از مدل اقتصاد تسهیمی (Shared Economy) است که در آن فرد به فرد خدمات می‌دهد و بر خلاف مدل‌های سنتی(هتل‌ها)، افراد در آن سهیم شده و درآمدزایی می‌کنند.
در این مدل، پلتفرم آنلاین وظیفه وصل کردن گردشگران به میزبانان را بر عهده می‌گیرد. از فوائد این مدل می‌توان به استفاده از ظرفیت‌های خالی ویلا، آپارتمان و خانه‌های مردم عادی(به طور کلی هر نوع اقامتگاه شخصی قابل اجاره)، درآمدزایی برای آن‌ها و کاهش چشم‌گیر هزینه گردشگران اشاره کرد که می‌تواند به تحریک اقتصاد کشور کمک بسزایی کند. به علاوه قدرت بخشیدن به این نوع بازار می‌تواند به کسب و کار‌های محلی دیگر با ورود گردشگران در حوزه خدمات و فروشگاه‌ها مانند رستوران‌ها، مراکز تقریحاتی و مراکز تجاری نیز کمک کند.
اینفوگرافیک بازار اقامتگاه اجاره‌ای در ایران
اندازه بازار ۴،۱۲۸ میلیارد تومانی اقامتگاه اجاره‌ای درمقایسه با سایر حوزه‌ها
بازار گردشگری در ایران بازاری بین ۵۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومان در سال است که از بخش‌های متعددی تشکیل شده است.بازار اقامتگاه اجاره‌ای نیز با حجم ۴،۱۲۸ میلیارد تومان در سال بخشی از این بازار است.
اما حجم بازار اقامتگاه اجاره در مقایسه با سایربخش‌های گردشگری
- بازار هتل‌های داخلی ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان در سال
- بازار هتل‌های خارجی بالای ۱.۵ هزار میلیارد تومان در سال
- بازار بوم‌گردی چیزی در حدود ۲ هزار میلیارد تومان در سال است که پلتفرم‌های اقامتگاه اجاره‌ای نیز در آن ورودکرده‌اند ولی شامل اقامتگاه اجاره‌ای نمی‌شود
- بازار فروش بلیط اتوبوس نیز چیزی در حدود ۳ هزار میلیارد تومان در سال است
حتی بازار اقامتگاه اجاره‌ای را می‌توان
با دیگرحوزه‌های استارتاپی نظیر حمل و نقل و فینتکمقایسه کرد:
- بازار پیک موتوری اینترنتی تقریبا ۴ هزار میلیارد تومان در سال
- بازار تاکسی اینترتی در تهران و هفت کلان‌شهر دیگر سالینه ۸ هزار میلیارد تومان که تقریبا ۷۰٪ آنلاین شده است
- بازار پرداخت خرد تاکسی‌ها در تهران و هفت کلان‌شهر دیگر سالیانه در حدود ۶ هزار میلیارد تومان
اما نکته که باید به آن توجه کرد این است تا به حال گزارش یا تحقیق بازار مدونی از حوزه‌های ذکر شده انجام نشده است.با این حال حجم این بازار از بسیاری از زیر مجموعه‌های بازار گردشگری بیشتر است. بازار اقامتگاه اجاره‌ای اولین بازارگردشگری است که تکراسا با حمایت استارتاپ شب(فعال در این حوزه) به تحقیق مدون در این بازار پرداخته است.
نکته قابل توجه این است که تنها ۲٪ از رزرو‌های بازار اقامتگاه اجاره‌ای آنلاین انجام می‌شود که این نشان دهنده آیندهروشن این بازار است. به علاوه سهم واسطه‌ها از متصل کردن افراد به میزبانان برای اجاره اقامتگاه ۱۶.۶٪ است.
اما اندازه بازار اقامتگاه اجاره‌ای بزرگ‌تر از ۴،۱۲۸میلیارد تومان، چرا؟
نکته اول این است که آمار گردشگران ورودی خارجی به کشور در این آمار محاسبه نشده است.
نکته دوم گسترش اینگونه بازار‌ها با ورود پلتفرم‌های آنلاین و دسترسی بیشتر به آن‌ها است. نمونه بارز آن ایر‌بی‌ان‌بی یااوبر در خارج از کشور، و در کشورمان اسنپ و تپسی است که باعث رشد بازار هدف خود شدند.
ارزش سبد خرید ۷۱۱ هزار تومانی
در سال ۱۳۹۷ گردشگران به طور متوسط در گروه‌های ۳.۸ نفره برای مدت ۲.۴ روز اقامتگاه اجاره‌ای گرفته‌اند. هزینه اجارهاقامتگاه برای ۲.۴ روز با نرخ اجاره شبانه ۲۹۳ هزار تومان، تقریبا ۷۱۱ هزار تومان است.
سهم ۳۱٪ اقامتگاه اجاره‌ای در مقابل
سهم ۲۵٪اقامتگاه عمومی و سازمانی در مجموع
همانطور که در اینفوگرافیک مشاهده می‌کنید، اقامتگاه اجاره‌ای سهم ۳۱٪ از خدمات به گردشگران را دارد. این درصد براساس نفر شب اقامت گردشگران است. یعنی گردشگران بیشتری با اقامت شبانه از اقامتگاه اجاره‌ای استفاده کرده‌اند.سهم اقامتگاه‌های عمومی(هتل و غیره) ۱۳٪ و سازمانی ۱۲٪ در مجموع ۲۵٪ است.
۵.۸ میلیون رزرو اقامتگاه اجاره‌ای در سال
در سال ۱۳۹۷ در حدود ۵.۸ میلیون رزرو در اقامتگاه اجاره‌ای داشته‌ایم. تعداد مزبانانی فعال در این حوزه ۲۴ هزار نفر با ۶۴هزار اقامتگاه بوده است. نکته قابل توجه تعداد ۱۰۳ هزار ذی‌نفع در این حوزه است که به صورت مستقیم و غیر مستقیماز این راه ارتزاق می‌کنند.
چگونه بازار اقامتگاه اجاره‌ای در ایران تخمین زده شدهاست؟
منبع اصلی استفاده در این تحقیق بازار گزارشهای «نتایج آمارگیری از گردشگران ملی» از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ است کهمعمولا تنها برای فصل بهار انجام شده است. در این گزارش‌ها که توسط مرکز آمار ایران تهیه شده است به جزئیات به آمارگردشگران پرداخته است. اما متاسفانه آماری که از هزینه‌های اقامت در بخش «هزینه سفرهای داخلی خانوارها به تفکیکاقلام اصلی هزینه» در گزارش وجود دارد با واقعیت سازگار نیست. به طور مثال هزینه اقامت در سال ۱۳۹۷ در کل ۶۷۷میلیارد تومان ذکر شده است این در حالی است که هزینه‌های درمانی ۱،۷۲۳میلیارد تومان، هزینه‌های حمل و نقل ۱،۸۰۵میلیارد تومان است. لذا پر واضح است که این آمار در رابطه هزینه‌های اقامت درست نیست.
تنها آماری که می‌توان از این گزارش برای بدست آوردن اندازه بازار استفاده کرد، در بخش «تعداد نفر شب اقامت سفرهایبا اقامت شبانه داخلی به تفکیک نوع اقامتگاه» است که ارقام تعداد نفرشب اقامت در ویلا و آپارتمان اجاره‌ای جزئی از آناست. اما این داده تنها برای فصل بهار است و برای بدست آوردن آمار کل سال نیاز به تخمین دیگر فصل‌ها بر اساس آمارفصل بهار است. برای بدست آوردن نسبت نفر شب اقامت در فصول مختلف تنها می‌توان به گزارشهای « نتایج طرحآمارگیری از اقامتگاه‌های عمومی کشور سال ۱۳۸۷» و « نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۰» مراجعه کرد که آمارگیریدر چهارفصل انجام شده است.
اما با تخمین زدن نفرشب اقامت در فصول و سال‌های مختلف باز هم نمی‌توان اندازه بازار را بدست آورد و نیاز بهپارامتر‌های:
- متوسط مدت زمان رزرو
- متوسط اجاره یک شب اقامتگاه اجاره‌ای
- متوسط تعداد نفرات میهمان
- متوسط روز‌های رزرو شده اقامتگاه در کل سال
- متوسط تعداد اقامتگاه اجاره‌ای تحت تملک میزبان
- متوسط تعداد افراد تحت تکفل میزبان
- متوسط درصد سهم واسطه‌ها
- درصد انلاین بودن بازار
دارد که به صورت مستقیم از پلتفرم‌های آنلاین اقامتگاه اجاره‌ای شب، میزبون، بوکینگ ویلا، موسم، جا
جیگا گرفته شده است.
برای گرفتن اطلاعات بیشتر از نحوه تخمین بازار می‌توانید با ایمیل یا در شبکه‌های اجتماعی با ما در ارتباط باشید.
*مجموعه شب حامی تحقیق بازار و اینفوگرافیک بازار اقامتگاه اجاره‌ای در ایران
انجام تحقیق بازار در صنایع و حوزه‌های مختلف کار بسیار دشوار، وقت‌گیر، هزینه‌بر است. با حضور روزافزون استارتاپ‌ها وصندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر در جامعه و ترند تصمیم گیری بر اساس آمار و گزارشهای مدون، نیاز به انجام تحقیقبازار‌های این چنینی بیش از پیش احساس می‌شود. این تحقیق‌ها می‌تواند بستر تصمیم‌گیری برای بسیاری ازسرمایه‌گذار‌ها و استارتاپ‌ها شود.
استارتاپ شب یکی از استارتاپ‌های پیشرو در حوزه اقامتگاه اجاره‌ای در ایران است که با بینش و ارزش‌های یکسان باتکراسا تصمیم به همکاری آماری و فراهم کردن هزینه‌های این تحقیق بازار شد. امیدوارم هستیم با حمایت مجموعه‌هاییهمچون شب بتوانیم هر چه بیشتر به گسترش آمار و اطلاعات رایگان برای خوانندگان عزیز بپردازیم.
به علاوه انجام چنین تحقیقاتی که بتوان به آن استناد کرد نیازمند همکاری و نگاه باز حامی و دیگر بازیگران این حوزهاست. ما در تکراسا مفتخریم که به غیر از شب که حامی این تحقیق بود، بتوانیم دیگر بازیگران مطرح این حوزه: میزبون،بوکینگ ویلا، موسم و جاجیگا را نیز در تحقیق درگیر کنیم و از داده‌های پلتفرم‌های آن‌ها برای بدست آوردن متوسطمتغیر‌های کلیدی این بازار استفاده کنیم.
منابع آماری:
- شب، میزبون، بوکینگ ویلا، موسم، جاجیگا
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۸۷
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۰
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۱
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۲
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۳
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۵
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۶
- نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۷
- تحلیل و بررسی نتایج آمارگیری از گردشگران ملی ۱۳۹۵–۱۳۹۶
- بررسی عوامل موثر بر تعداد و طول اقامت گردشگران ملی
- بررسـی شـاخص های کلیـدی گردشـگری
- نتایج طرح آمارگیری از اقامتگاه‌های عمومی کشور سال ۱۳۹۰
نظرات کاربران